Kwiecień

Mateusz Nędza-Kubiniec Kościelisko.
Od 2012 roku jest sołtysem Kościeliska położonego u stóp Tatr. Prawnik, samorządowiec szczególnie blisko związał się z umiłowanym Podhalem, skąd pochodzi, jego kulturą, historią, literaturą, tańcem, śpiewem i muzyką. Jest członkiem Związku Podhalan. Promuje osiągnięcia mieszkańców, twórców ludowych, zespołów góralskich z terenu powiatu tatrzańskiego, a także zasłużonych rolników, rzemieślników, przedsiębiorców i organizacje pozarządowe, które działają na rzecz podhalańskich wsi. Skutecznie występuje o nagrody dla nich do lokalnych władz – wójta gminy Kościelisko, starosty powiatu tatrzańskiego, burmistrza Zakopanego, jak również nagrody ministra kultury i dziedzictwa narodowego, nagrodę im. Oskara Kolberga, nagrodę im. Władysława Orkana, odznakę Zasłużony dla Kultury Polskiej czy Markę Tatrzańską. Popularyzuje osiągnięcia rodzimych twórców w mediach, ciekawie i rzetelnie opisuje ich sylwetki w prasie lokalnej. Mateusz Nędza-Kubiniec zadbał, by w słowniku biograficznym Podhalanie znalazły się życiorysy twórców ludowych Kościeliska i okolic, a także współcześnie żyjących osób wybitnie wpływających na rozwój Podhala, w tym sportowców. Zorganizował promocję III tomu słownika Podhalanie w Izbie Pamięci w swoim domu w Kościelisku. Jest radnym rady gminy Kościelisko, a w minionej kadencji był radnym rady powiatu tatrzańskiego. Działa w komisji wspólnej przedstawicieli Związku Podhalan i radnych gminy Kościelisko, a także w kilku innych lokalnych organizacjach pozarządowych, w tym w OSP. Wraz żoną Martą, nauczycielką matematyki, w tej kadencji radną rady powiatu tatrzańskiego, prowadzi w domu w Kościelisku Izbę Pamięci poświęconą swojemu dziadkowi, wybitnemu poecie i działaczowi społecznemu Stanisławowi Nędzy-Kubińcowi, który zmarł w 1976 roku. Jego drewniany dom wybudowany w 1929 roku przez lata stał pusty i niszczał. Mateusz Nędza-Kubiniec (rocznik 1975), wnuk poety, postanowił przywrócić dom do dawnej świetności i w 2010 roku rozpoczął remont obiektu z zachowaniem architektury podhalańskiej. Dziś dom rodzinny Stanisława Nędzy-Kubińca przy ul. Strzelców Podhalańskich w Kościelisku wpisuje się w szlak architektury drewnianej i przyczynia się do zachowania tradycji oraz ciesielskiego rzemiosła. Wójt gminy Kościelisko docenił trud sołtysa nagradzając go drewnianą rozetą symbolizującą „Skarby Kościeliskiej Dziedziny”. A na południowej ścianie budynku z widokiem na Tatry widnieje nie tylko czerwono-biała tabliczka z napisem SOŁTYS, lecz również pamiątkowa drewniana tablica informująca, że:
W tym domu mieszkał i tworzył Stanisław Nędza-Kubiniec 1897–1976 wybitny poeta chłopski, poseł na Sejm, honorowy członek i prezes Związku Podhalan, współzałożyciel spółdzielni Samopomoc Chłopska i mleczarni podhalańskiej, budowniczy Domu Ludowego
W 100 rocznice urodzin Podhalanie
Kościelisko dn. 3.05.1997
W 2013 roku wnuk poety utworzył Izbę Twórczą im. Stanisława Nędzy-Kubińca. W starej wielkiej izbie można dowiedzieć się jak przed laty funkcjonował handel, poznać używane dawniej przedmioty i urządzenia gospodarstwa domowego, warsztat stolarski i narzędzia ciesielskie. A przede wszystkim można zgłębić twórcze życie Stanisława Nędzy-Kubińca. Na prośbę zwiedzających sołtys zamienia się w kustosza tego niewielkiego, ale bogatego w eksponaty muzeum. Ważnym dokumentem jest m.in. oryginalny statut Związku Podhalan z 1919 roku oraz umowa kupna-sprzedaży sporządzona przez Jana Krzeptowskiego Sabałę – dziadka żony Stanisława Nędzy-Kubińca. Izba jest z 1929 roku, zachowała się w niej oryginalna powała, podłoga i szalunki na ścianach, wszystko ręcznie obrabiane. Jest warsztat pisarski poety z Kościeliska oraz zbiór wszystkich jego wydanych dzieł. Obok warsztatu pisarskiego znajduje się warsztat stolarski, który też był dla niego bardzo ważny. To właśnie ciesielka, stolarstwo i rolnictwo zapewniało środki do życia. Jest również prezentacja sklepu, który prowadziła żona poety wraz z nim w latach międzywojennych. Są eksponaty dotyczące życia codziennego na Skalnym Podhalu w I połowie XIX wieku, przedmioty związane z kobiecymi zajęciami, jak maselnice, korytko do wyrabiania ciasta, bańka na mleko czy maszyna do szycia. Natomiast eksponaty dotyczące męskich zajęć to m.in. chomąta dla koni, szewskie kopyta, osełka, sąsiek…
Na wystawie jest też kilka par starych drewnianych nart oraz bambusowe kije, polskie narty ze słynnej zakopiańskiej wytwórni ZUBEK, wiele cennych obrazów malowanych na szkle i innych dzieł sztuki podhalańskiej.
Aby zachować charakter pomieszczenia, gdzie dawniej odbywały się spotkania i narady lokalnej społeczności pozostawiono odpowiednie miejsce na to, aby i dzisiaj można było się tu gromadzić. Odbywają się więc spotkania o charakterze kulturalnym i społecznym. Sołtys Mateusz Nędza-Kubiniec pełni w tej izbie rolę kustosza i prelegenta. Prowadzi posiady o życiu i twórczości swojego dziadka poety, kierowane zarówno do mieszkańców Kościeliska, jak i turystów oraz wieczory poezji. Włączył Izbę Pamięci w zakopiańską Noc Muzeów, podczas której specjalnie na to wydarzenie udostępnia zwiedzającym dokumenty z XIX i XX wieku oraz zdjęcia pejzaży tatrzańskich z tego okresu.
Aktywnie współpracuje z parafią, na jej 100-lecie organizuje pielgrzymkę do Wilna do grobu św. Kazimierza, jej patrona.
W domu przy ul. Strzelców Podhalańskich w Kościelisku spotykają się miejscowi społecznicy i liderzy wiejscy, w tym gospodynie z KGW, organizowane są wigilie, w których biorą udział przedstawiciele różnych stowarzyszeń, instytucji i organizacji działających w Kościelisku.
Odbywają się szkolenia, m.in. na temat odnawialnych źródeł energii, kursy zawodowe, szkolenia prowadzone przez KRUS dotyczące bhp oraz przez ARiMR dotyczące płatności bezpośrednich, z zakresu doradztwa rolnego oraz rozwoju małych i średnich gospodarstw rolnych na terenie Podhala. Aktywność sołtysa Mateusza Nędzy-Kubińca i jego zaangażowanie na rzecz społeczności lokalnej zostały docenione w 2016 roku w ogólnopolskim konkursie „Sposób na sukces”, którego został laureatem w kategorii Inicjatywy na rzecz Rozwoju Społeczności Lokalnych za najlepsze działania kreujące przedsiębiorczość i nowe miejsca pracy na terenach wiejskich.
Przez wiele lat był członkiem zespołów regionalnych „Polaniorze” i „Skalni”, reprezentował Polskę i Podhale jako tancerz i solista na festiwalach w wielu krajach Europy, a także na Międzynarodowym Festiwalu Folkloru Ziem Górskich w Zakopanem. Wielokrotnie uczestniczył w programach radiowych i telewizyjnych dotyczących tradycji i kultury Podhala.
Sołtys jest czynnym druhem OSP, aktywnie działa w Związku Podhalan Oddział Kościelisko, współpracuje z Gminnym Ośrodkiem Kultury Regionalnej w Kościelisku. Jest fundatorem nagród w wielu imprezach promujących gminę i region, jak Parada Gazdowska organizowana przez GOKR i Związek Podhalan, konkursy Góralskie Słodkości i Smaki Babiego Lata przygotowywane przez KGW w Kościelisku.
Działalność sołtysa ma nie tylko charakter społeczno-kulturalny, lecz również sportowy. Co roku jest współorganizatorem turnieju w piłce nożnej o Puchar Sołtysa Wsi Kościelisko. Nieodpłatnie udostępnia swoje grunty pod trasy biegowe, zarówno mieszkańcom Kościeliska, jak i przyjezdnym, zachęcając tym samym do uprawiania narciarstwa biegowego.
Dba o przyrodę swojej wioski i gminy położonej tuż przy granicy Tatrzańskiego Parku Narodowego angażując się w odnowę drzewostanu w kościeliskich lasach. Co roku pozyskuje nieodpłatnie sadzonki jodły i buka dla mieszkańców. Dzięki jego staraniom posadzono na terenie Kościeliska 30 tys. nowych drzew, odnawiając m.in. kilka hektarów lasu.
Za jego sołtysowania sołectwo Kościelisko wzbogaciło się o wiele inwestycji poprawiających standard życia mieszkańców oraz bezpieczeństwo zarówno pieszych, jak i zmotoryzowanych. Założono oświetlenie uliczne przy ulicy Śmiechówka, wyremontowano nawierzchnie ulic Staszelówka i Gronik oraz lokalne drogi dojazdowe, założono barierki ochronne, lustra drogowe i strzałki informacyjne, postawiono kosze na śmieci, stylowe ławeczki i drewniane tablice ogłoszeniowe we wsi. Na poboczu ulicy Karpielówka Dolna położono rury odprowadzające wodę deszczową. Przeprowadzono remont elewacji w Domu Ludowym, wymieniono podłogę na scenie, niektóre okna, dach. Przy realizacji projektów i inwestycji sołectwo korzysta z funduszu sołeckiego jako wkładu własnego, środków finansowych pozyskanych z nagród i konkursów oraz wsparcia z budżetu gminy Kościelisko na inwestycje komunalne. Szacowana łączna wartość tych inwestycji to 200 tys. zł. W 2017 roku sołectwo Kościelisko zajęło trzecie miejsce w kategorii Nowatorska Małopolska Wieś (nagroda 20 tys. zł) w konkursie „Niezwykła Małopolska Wieś”.
Za swoją wieloletnią aktywność w życiu wspólnoty sołeckiej Kościeliska i dostrzeganie jej różnorodnych potrzeb, propagowanie kultury podhalańskiej w regionie i świecie oraz kultywowanie tradycji Skalnego Podhala sołtys Mateusz Nędza-Kubiniec został uhonorowany tytułem Sołtysa Roku 2017 .
Grażyna Szady

Fot. archiwum sołectwa
Gazeta Sołecka, nr 4(316), str. 6-7, 8
1. Mateusz Nędza-Kubiniec z żoną Martą i dziećmi,
2. Wieczór poezji zorganizowany w Izbie Pamięci w domu sołtysa.
3. Uroczystości Bożego Ciała w Kościelisku z widokiem na Tatry.
4. Wigilia wiejska u sołtysa przygotowana razem z Kołem Gospodyń Wiejskich
5. Zespół Polaniorze odbiera nagrodę im. Oskara Kolberga.