Luty 2015

Już ponad 26 lat Maria Gruszka pełni funkcję sołtysa w Rybnej w gminie Popielów w województwie opolskim. Prywatnie jest mamą dwójki dorosłych dzieci i babcią, którą uwielbiają wnukowie. Wraz z mężem prowadzi firmę transportowo-handlową.

Sołectwo Rybna jest pięknie położone na terenie Stobrawskiego Parku Krajobrazowego w miejscu ujścia Nysy Kłodzkiej do Odry. Jest to typowa wieś rolnicza, funkcjonuje tutaj czterdzieści gospodarstw rolnych, pięć z nich to gospodarstwa ponad piętnastohektarowe, pozostałe zaliczają się do drobnych i średnich. Wieś jest w pełni zwodociągowana i stelefonizowana,z dobrze zorganizowanym wywozem odpadów komunalnych. Podczas wielkiej powodzi w 1997 roku Rybna była całkowicie zalana i zniszczona. Dzięki władzom samorządowym i darczyńcom, a także własnej pracy mieszkańców, szybko została odbudowana. Dzisiaj budynki jednorodzinne są zadbane i estetyczne. Po powodzi został wybudowany nowy kościół filialny. Prężnie działa Rada Sołecka organizując imprezy dla mieszkańców wsi, parafii oraz gminy Popielów. Miejscem spotkań jest Dom Ludowy, obiekt wyremontowany z funduszy Sektorowego Programu Operacyjnego.

Mieszkańcy gminy Popielów i Rybnej podtrzymują stare tradycje kulinarne, a ten region Opolszczyzny szczególnie słynie ze znakomitych wyrobów lokalnych, do których należy doskonały ajerlikier waniliowy, a także jaja kur zielononóżek kuropatwianych, polecane szczególnie w żywieniu dzieci oraz osób cierpiących na alergię. Znana jest jeszcze kartoffelsalat czyli sałatka z ziemniaków oraz krupnik kabachowski, oprócz wyjątkowych walorów smakowych posiadający właściwości lecznicze. Właściwości te były i są wykorzystywane zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy to domownicy wracający z prac polowych, czy zimowego wyrębu drewna, zmarznięci i nierzadko przemoczeni, rozgrzewali się kieliszeczkiem zagrzanego krupniku. Warto wspomnieć też o regionalnym miodzie popielowskim z Borów Stobrawskich oraz pierogu postnym ze Starych Kolnii – wsi również leżącej w gminie Popielów, a pochodzącym z kresów wschodnich i znanym także w kuchni rosyjskiej. Produktem lokalnym jest żółty ser z Lewandówki, którego receptura najprawdopodobniej pochodzi ze wschodu i przybyła wraz z rodzinami osiedlającymi się po II wojnie światowej na ziemiach zachodnich. Z informacji przekazywanych ustnie wynika, że ser ten wytwarzano w rodzinach, które mieszkały w górach, ale jego smak – jak twierdzą pochodzący stamtąd mieszkańcy – w znaczny sposób odbiega od obecnie produkowanego. Jednakże wielokrotnie wystawiany na różnych imprezach i targach związanych z popularyzacją potraw lokalnych i tradycyjnych cieszy się ogromnym zainteresowaniem i niejednokrotnie otrzymuje nagrody i wyróżnienia.

W ciągu prawie trzech dekad sołtysowania przez panią Marię, w Rybnej wykonano takie inwestycje, jak modernizacja Domu Ludowego, budowa kompleksu boisk sportowych, remont dróg gminnych, zagospodarowanie stawu i budowa miejsca spotkań mieszkańców. Ponadto odremontowano kościół, alejki cmentarne i ogrodzenie, wybudowano parking i dokonano konserwacji cieków wodnych. Łączna wartość przeprowadzonych inwestycji to ponad 2 mln zł. Źródłami finansowania był Fundusz Inicjatyw Społecznych, dotacje z budżetu gminy oraz własne dochody sołectwa z wynajmu świetlicy.

Pani sołtys Maria Gruszka aktywnie działała przy odbudowaniu zalanej wsi podczas powodzi w 1997 roku. Woda wtargnęła wtedy do wielu gospodarstw i całkowicie zniszczyła cmentarz, dom ludowy, boisko sportowe oraz kościół. Na szczęście wieś odbudowano, a kwitnące przez większą część roku w Rybnej kwiaty, piękne klomby i krzewy przyozdabiają każdy placyk. Tymi działaniami mieszkańcy promują wieś w kierunku rozwoju turystyki. Z inicjatywy aktywnej pani sołtys pozyskano fundusze ze środków SPO na remont Domu Ludowego. Jest też inicjatorką powołania Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Stobrawa, Rybna i Stare Kolnie. Inicjatywa była bardzo cenna, ponieważ te trzy sołectwa są niewielkie, a pomysły mieszkańców różne i kreatywne, więc wpływają na różnorodność podejmowanych projektów. Najważniejsze działania, które realizuje stowarzyszenie to dbałość o dziedzictwo tradycji kulinarnych, organizacja „święta pieroga" oraz budowanie wspólnego kapitału społecznego ukierunkowanego na rozwój wsi. Rozwijana jest także oferta edukacyjna i turystyczna, skierowana do dzieci i młodzieży oraz promocja i organizacja, co bardzo cenne, młodzieżowego wolontariatu.

Rybna to niewielka wieś, a mieszkańcy, doświadczeni wieloma trudnościami, przez lata nie mieli możliwości zapewnienia sobie dostępu do Internetu. Dzięki ogromnemu zaangażowaniu pani sołtys, od pięciu lat w Domu Ludowym działają komputery z bezpłatnym dostępem do Internetu. Najchętniej korzystają z niego dzieci i młodzież, a dla dorosłych zorganizowano kurs komputerowy. W 2011 roku we wsi został oddany do użytku kompleks boisk z szatnią i infrastrukturą, wybudowany ze środków PROW. Uroczyste otwarcie odbyło się podczas dożynek gminnych. Obiekt dostosowany jest do potrzeb osób niepełnosprawnych.

Do wydarzeń cyklicznych w Rybnej można zaliczyć organizowane co roku przez aktywną sołtyskę – mikołajki, Dzień Babci i Dziadka oraz festyn sportowy. Podczas tej ostatniej imprezy, oprócz piłkarskich rozgrywek promowane są lokalne produkty kulinarne. Część mieszkańców pochodzi ze wschodu, ale w Rybnej osiedlili się także ludzie wywodzący się z różnych stron Polski. Ta różnorodność sprawia, że zapomniane produkty „ożywają", a goście przyjeżdżający do Rybnej z degustacji potraw kulinarnych są bardzo zadowoleni. Każdy chętny może otrzymać przepis na daną potrawę. Pani Maria jest bardzo zaangażowana w rozwój miejscowości i popularyzowanie walorów Rybnej. Samodzielnie prowadzi kronikę wsi, odnotowując w niej wszystkie ważne wydarzenia. Prowadzi ją od 1997 roku, daty powodzi stulecia, która tak dramatycznie zniszczyła wieś i cały region. Pani Maria gromadzi wycinki z gazet, podziękowania, gratulacje, zdjęcia i relacje z okolicznościowych imprez i przedsięwzięć, których w sołectwie i gminie nie brakuje.

Aktywna pani sołtys jest członkiem Zarządu Gminnego Ludowego Klubu Sportowego w Popielowie, to z jej inicjatywy reaktywowano działalność Klubu Sportowego w Rybnej, który niedawno obchodził 50-lecie. Wspólnie z małżonkiem wspiera klub finansowo. Współpracuje z dyrektorami placówek oświatowych oraz Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Nikt, kto potrzebuje pomocy nie pozostaje jej obojętny. Brała udział w akcji szukania mieszkania zastępczego dla ubogiej rodziny, umożliwiła choremu sąsiadowi udział w terapii zajęciowej, zawoziła go do lekarza.

Jako sołtys chętnie uczestniczy w szkoleniach organizowanych przez Lokalną Grupę Działania Stobrawski Zielony Szlak, na których ukończyła kurs na animatora kultury. Jak sama mówi, z każdego szkolenia przenosi na swoją wieś nowe pomysły.

Sołectwo Rybna uczestniczy w Programie Odnowy Wsi od 1998 roku, a pani Maria jest liderem Grupy Odnowy Wsi. Potrafi zjednoczyć mieszkańców i zachęcić do nieszablonowych działań. Jej osiągnięcia wielokrotnie prezentowano licznym grupom studyjnym z całej Polski, które przyjeżdżają do Rybnej, aby zobaczyć, jak mieszkańcy wspólnie działają na rzecz rozwoju swojej wsi. Rybna chce rozwijać się jako wieś agroturystyczna w oparciu o gospodarstwa rolne i produkcję zdrowej żywności. Położona jest na terenie parku krajobrazowego, a więc obfitującego w piękne krajobrazy i nieskażoną wciąż przyrodę. Ambitna pani sołtys znalazła sponsora, namówiła lokalną firmę do nieodpłatnego wykonania zagospodarowania poddasza Domu Ludowego na pokoje gościnne. Inicjatywa okazała się bardzo trafnym pomysłem i szansą rozwoju wsi na bazie turystyki wiejskiej. Pani Maria jest gospodarzem Domu Ludowego, pracuje na jego rzecz bez żadnego wynagrodzenia, dodatkowo pozyskuje od sponsora drewno na opał do kominka, którym ogrzewa się obiekt. Dzięki temu przez cały rok organizuje się liczne zajęcia dla dzieci, m.in. naukę tańca, śpiewu, a dla dorosłych spotkania z ciekawymi ludźmi.

Pani Maria Gruszka jest członkiem Rady Gminy Popielów, ponieważ uważa, że działalność sołectwa powinna być spójna z działalnością gminy. Jej talent organizatorski, zapał i energia gwarantują skuteczność w działaniu i sukces zaktywizowania mieszkańców do działania. Ma głowę pełną pomysłów, zawsze jest uśmiechnięta i pogodna. Otwarta na każdą sprawę, nie lekceważy nikogo. Zaraża swoją pasją inne osoby, jej dom jest zawsze otwarty dla ludzi i nie stroni od angażowania się w przedsięwzięcia, które służą mieszkańcom Rybnej. Za całokształt swojej pracy społecznej została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Za swoją działalność na rzecz sołectwa Rybna i jej mieszkańców została uhonorowana zaszczytnym tytułem „Sołtys Roku 2013".

 

Fot. archiwum sołectwa,

K. Czerwińska/Senat RP

Gazeta Sołecka, Nr 2(266), str. 6-7, 19