• Kliknij
  • Kliknij
  • Zobacz więcej

Wspólnoty gruntowe – sytuacja prawna na 2022 rok

Drukuj
Wspólnoty gruntowe mimo prób doprowadzenia do ich likwidacji dalej funkcjonują, jednak te wspólnoty które nie zostaną uregulowane na podstawie nowelizacji z 2015 r. nie mają już możliwości uregulowania swojego stanu prawnego i są przejmowane przez gminy lub Skarb Państwa. W ten sposób problem wspólnot o nieuregulowanym stanie prawnym stopniowo przestanie istnieć. Natomiast obecnie udziałowcy działających wspólnot mają możliwość ich likwidacji i na przykład podziału gruntu pomiędzy siebie. Łatwiej też mogą doprowadzić do sprzedaży nieruchomości wchodzących w skład wspólnot.

Czytaj więcej...

Nieprecyzyjność uchwały w sprawie diet sołtysów

Drukuj
Rada gminy powinna w treści uchwały bądź określić kwotowo dietę dla sołtysów, bądź zastosować odesłanie do konkretnie wskazanych przepisów, na podstawie których można określić maksymalną dietę, a nieprecyzyjność regulacji w powyższym zakresie implikuje niemożność ustalenia w jakiej wysokości przysługuje dieta, co ma wpływ na legalność całej uchwały. Ponadto stanowienie przepisów niejasnych, wieloznacznych, które nie pozwalają obywatelowi na przewidzenie konsekwencji prawnych jego zachowań jest sprzeczne z Konstytucją – wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach.
 

Czytaj więcej...

Co z długością kadencji sołtysa?

Drukuj

soltys

 

Parlament RP pracuje nad ustawą o wydłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego do 30 kwietnia 2024 roku. Na forach internetowych zawrzało, także w grupach skupiających sołtyski i sołtysów zaczęły się dyskusje o tym, jak to wpłynie na długość kadencji organów wykonawczych jednostek pomocniczych. Jedni przekonywali, że ich kadencja zakończy się wiosną 2023 roku, bo zostali wybrani na czteroletnią kadencję, inni twierdzili, że ich kadencja może się wydłużyć nawet do końca 2024 roku, a jeszcze inni nie bardzo wiedzieli, jak interpretować pogmatwane zapisy statutu sołeckiego.
Rzeczywiście w statutach sołeckich w Polsce spotykamy najczęściej trzy rozwiązania dotyczące długości kadencji sołtysa: czteroletnią kadencję, pięcioletnią kadencję oraz zapis o tym, że kadencja sołtysa i członków rady sołeckiej trwa tyle, ile kadencja organów gminy. Czasami (ale nie zawsze!) w statutach znajduje się też zapis, że wybory sołtysa odbyć się powinny w ciągu 60–90 dni lub 3–6 miesięcy po wyborach samorządowych. I tu pojawia się prawdziwy problem z tym, jak interpretować dwa sprzeczne ze sobą zapisy znajdujące się w jednym statucie sołeckim: czteroletnia kadencja i zapis o tym, że wybory powinny się odbyć w ciągu/najpóźniej sześć miesięcy po wyborach samorządowych. Jak widać, treści tych zapisów są ze sobą sprzeczne, który zatem uznać za ważniejszy, a przede wszystkim, kiedy zorganizować wybory sołtysów i członków rad sołeckich – na wiosnę 2023 roku (koniec czteroletniej kadencji), czy do końca 2024 roku (np. sześć miesięcy po wyborach samorządowych)?
Konsultowałam tę kwestię z prawnikami specjalizującymi się w tematyce jednostek pomocniczych i także mają problem z interpretacją takich zapisów. Pozostaje nam zatem wystosowanie stosownych zapytań o interpretację do wojewodów lub wręcz do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, by zwrócić uwagę na problem, który zapewne pojawi się już na wiosnę przyszłego roku. Przypuszczam, że inicjatywę tę podejmiemy zapewne jako Krajowe Stowarzyszenie Sołtysów i powiadomimy o tym zarówno na łamach naszego miesięcznika, jak też na stronach internetowych i w mediach społecznościowych. Niektóre rady gmin, nowelizując w 2018 roku statuty gmin w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania organów publicznych, znowelizowały także statuty sołeckie (uchwalając aneks lub uchwalając tekst ujednolicony). Warto zatem dopytać w gminie, bo może się zdarzyć, że sołtysi mają w domu starą, już nieobowiązującą wersję statutu sołeckiego. Wprawdzie uchwalenie statutu powinno zostać poprzedzone konsultacjami społecznymi, ale, jak wiemy z licznych uchyleń nadzorczych wojewodów, różnie to bywa.
Gminy, które nie znowelizowały statutów sołeckich próbują zrobić to teraz, sugerując sołtysom, że w ten sposób kadencja sołtysów i członków rad sołeckich też będzie trwała 5 lat. Pamiętajmy jednak, że prawo nie działa wstecz (lex retro non agit)! Kadencja trwa tyle, ile stanowił statut sołectwa w momencie wyboru sołtysa i rady sołeckiej. Dokładnie śledźmy zatem działania organów gminy w temacie statutów – uważam, że w tej kwestii warto, by władze skonsultowały się ze środowiskiem sołtysów swojej gminy i zasięgnęły ich opinii w sprawie przedłużenia kadencji. Nie ma bowiem żadnych podstaw prawnych do łączenia kadencyjności organów jednostki pomocniczej z podstawową jednostką samorządu terytorialnego, czyli gminą. Pamiętajmy też, że sołtysi nie są „przedłużeniem władzy samorządowej”, jak sugerują niektórzy włodarze, wręcz przeciwnie – reprezentują mieszkańców wsi przed organami gminy. Wielu ekspertów prawa samorządowego zachęca wręcz do mijania się obu kadencji, co ma służyć integralności i zwiększonej samorządności sołectw.
Warto jeszcze wspomnieć o nielicznych przypadkach, gdy statut sołectwa wskazuje czteroletnią kadencję sołtysa, a zarządzenie lub uchwała rady gminy o wyborach w sołectwach wskazuje kadencję pięcioletnią. Przyczyną tego stanu rzeczy jest, jak sądzę, niekompetencja urzędników samorządowych, którzy bez podstaw prawnych powiązali kadencję organów gminy z kadencją organów jednostek pomocniczych. Tu na szczęście sytuacja jest dość prosta, dokumentem wyższej rangi jest statut sołectwa i on decyduje o długości kadencji, a nie błędnie zredagowane zarządzenie.
Reasumując, jak widać, zrobił nam się w „sołeckiej Polsce” chaos prawny wywołany wydłużeniem kadencji organów samorządu terytorialnego, który wprowadził w Polsce duże zróżnicowanie statutów sołeckich. Do tego dochodzą jeszcze zarządzenia wójtów i uchwały rad gmin o wyborach wskazujące niezgodną ze statutem sołectwa długość kadencji, aneksy nowelizujące statuty sołeckie, które nie znalazły odzwierciedlenia w tekście jednolitym oraz stare statuty sołeckie ze sprzecznymi ze sobą zapisami o tym, ile tak naprawdę ma trwać obecna kadencja. Zachęcamy do skontaktowania się z gminą i odebrania aktualnie obowiązującego statutu sołectwa oraz do dokładnego przeczytania wspomnianego dokumentu. Wszelkie pytania i wątpliwości najpierw zadajemy urzędnikom, jednocześnie prosząc o podstawę prawną danej argumentacji. W przypadku dalszych wątpliwości zapraszamy do kontaktu – w „Poradniku radnego i sołtysa” znajdziecie Państwo kontakt do Krajowego Stowarzyszenia Sołtysów oraz każdej wojewódzkiej organizacji sołeckiej działającej w Polsce. Jedno jest pewne, o tym jak długa jest kadencja sołtysa i członków rady sołeckiej decyduje wyłącznie statut danego sołectwa uchwalony przez radę gminy po uprzednich obowiązkowych konsultacjach społecznych!

Tekst i zdjęcia Grażyna Jałgos-Dębska

Zdejmowanie gorsetu ze stowarzyszeń

Drukuj
kura
W dniu 17 grudnia 2014 r. do Sejmu wpłynął prezydencki projekt nowelizacji ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Przewidywał duże ułatwienia w funkcjonowaniu i poszerzaniu możliwości stowarzyszeń oraz ograniczenie nadzoru starostw. Co najważniejsze zakładał ustawowe nadanie szczególnej zdolności prawnej tzw. stowarzyszeniom zwykłym, aby mogły robić zbiórki publiczne, ubiegać się o dotacje i zawierać umowy prawne a także mieć tzw. zdolność sądową, czyli prawo do występowania jako strona w sądzie. Wśród istotnych zmian przewidziano także możliwość wynagradzania członków zarządu stowarzyszeń i zmniejszenie minimalnej wymaganej liczby członków z 15 do 7. W dniu 25 września 2015 r. nowelizacja została uchwalona przez Sejm. Miesiąc później podpisał ją nowy prezydent, a 19 listopada 2015 r. została opublikowana w Dzienniku Urzędowym, co oznacza, że wchodzi w życie.

Czytaj więcej...

Kiedy przysługuje prawo do ...

Drukuj
tm16 1

Kiedy przysługuje prawo do poprawienia wniosku.

W dniu 23.09.2015 r. odbyło się Zebranie Wiejskie, które miało zadecydować o przeznaczeniu funduszu sołeckiego na 2016 rok. Plakaty informujące o terminie i miejscu zebrania były wywieszone 7 dni wcześniej na tablicach sołeckich, a także rozesłane drogą mailową i umieszczone na profilu sołectwo Opypy na Facebooku. W owym dniu doszło do zebrania. Pod głosowanie poddano dwa wnioski: sołtysa oraz zgłoszony przez 15. dorosłych mieszkańców. Oba wnioski spełniały wymogi formalne. W wyniku głosowania zebranie przyjęło wniosek sołtysa stosunkiem głosów 24 do 22. W tym momencie po 2 i pół godzinie wstała jedna z mieszkanek (podpisana pod przegranym wnioskiem) i stwierdziła, iż Zebranie Wiejskie nie jest prawomocne, bo nie ma kworum, w związku z czym uchwała jest nieważna. Rzeczywiście jako sołtys zapomniałam o tym, że od lutego 2015 mamy nowy statut sołectwa, w którym jest zapis o kworum w pierwszym terminie (10% mieszkańców uprawnionych do głosowania) lub w drugim terminie bez względu na liczbę obecnych, przy czym drugi termin może być ustalony 15 min. po pierwszym. Powyższa informacja o dwóch terminach powinna się znaleźć na ogłoszeniach o zebraniu – a niestety nie miało to miejsca. Informacja o braku kworum znalazła się w protokole z Zebrania. Wniosek wraz z protokołem i uchwałą został złożony w Gminie w dniu 24.09.2015. W ciągu 5 dni Gmina zredagowała informację o odrzuceniu wniosku ze względu na brak kworum (skan w załączeniu). Pismo otrzymałam 2.10.2015 r. W tym samym dniu (2.10.2015) rozwiesiłam plakaty informujące o nowym Zebraniu Wiejskim, na których już napisałam o dwóch terminach zebrania – ubezpieczając się w ten sposób na wypadek braku kworum. Statut sołectwa przewiduje umieszczenie informacji o zebraniu najpóźniej 5 dni przed zebraniem.

Czytaj więcej...