FINANSOWANIE SPORTU DZIECI I MŁODZIEŻY
Finansowanie tak ważnego zadania jak sport dzieci i młodzieży opiera się na kilku źródłach. Są to: środki publiczne, środki prywatne rodziców czy też wsparcie od sponsorów. Organizowanie i finansowanie aktywności dzieci oraz młodzieży ułatwia zrzeszanie się w uczniowskie kluby sportowe.
Aktywność fizyczna społeczeństwa jest bardzo ważna dla dobrej kondycji, i to nie tylko w wymiarze zdrowotnym. Wskazuje już na to definicja z ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz.U. 2023 r., poz. 2048), która stanowi, iż sport to wszelkie formy aktywności fizycznej, które przez uczestnictwo doraźne lub zorganizowane wpływają na wypracowanie lub poprawienie kondycji fizycznej i psychicznej, rozwój stosunków społecznych lub osiągnięcie wyników sportowych na wszelkich poziomach.
Sport to też współzawodnictwo oparte na aktywności intelektualnej, którego celem jest osiągnięcie wyniku sportowego (np. szachy). Uprawianie sportu ma budować relacje międzyludzkie.
Uczniowskie kluby sportowe
Zrzeszanie uczniów w celu uprawiania sportu może mieć formę uczniowskich klubów sportowych, w skład których wchodzą głównie uczniowie, ale też nauczyciele i rodzice. Dla tworzenia takich klubów stosuje się ustawę z dnia 7 kwietnia 1990 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. 2020 r., poz. 2261 ze zm.), a więc dla ich założenia potrzeba co najmniej 7 osób. W przypadku uczniowskiego klubu trzeba wskazać, że małoletni w wieku od 16 do 18 lat mogą należeć do klubu, głosować oraz być wybranymi do władz klubu, z tym że w składzie zarządu większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych. Małoletni poniżej 16 lat mogą należeć do klubu za zgodą rodziców/opiekunów, bez prawa udziału w wyborach do władz. Jeżeli jednak uczniowski klub sportowy posiada jednostki organizacyjne i dana jednostka zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni wybierać i być wybierani do władz tej jednostki. Rejestracja uczniowskich klubów sportowych dokonuje się u starosty właściwego do siedziby klubu.
Zadanie własne JST
Tworzenie warunków do rozwoju sportu zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o sporcie stanowi zadanie własne jednostek samorządu terytorialnego. Właściwy organ stanowiący (rada gminy, powiatu, sejmik województwa) może w drodze uchwały określić warunki i tryb finansowania tego zadania własnego. W praktyce ustanawiana jest dodatkowa forma wsparcia dla organizacji, dedykowana wyłącznie klubom sportowym (w tym uczniowskim) na zadania z zakresu kultury fizycznej. Wsparcie na ww. podstawie nie wyklucza też wsparcia realizacji zadań publicznych w oparciu o ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
Jednostki samorządu mogą również przyznawać stypendia sportowe oraz nagrody i wyróżnienia zarówno dla zawodników, jak i trenerów. Kompetencje dotyczące określenia zasad przyznawania stypendiów posiadają organy stanowiące, które w uchwale wskazują: szczegółowe zasady, tryb przyznawania i pozbawiania oraz rodzaje i wysokość stypendiów sportowych, nagród i wyróżnień. W uchwale należy wskazać, jakie dyscypliny będą premiowane przy przyznawaniu stypendiów, zważając na ich znaczenie dla danej jednostki samorządu terytorialnego. Rady, wskazując dyscypliny, powinny uwzględniać, czy na terenie danej jednostki są tradycje związane z tą dyscypliną albo czy, biorąc pod uwagę kwestie demograficzne, komunikacyjne i bazy sportowej, może istnieć zainteresowanie daną dyscypliną sportu.
Wuef w szkole
Podstawowe zajęcia wychowania fizycznego są finansowane z budżetu organu prowadzącego szkołę, z własnych środków oraz części edukacyjnej subwencji ogólnej z budżetu państwa. Już w przedszkolu należy organizować zajęcia ruchowe, gry i zabawy. Wymiar zajęć wychowania fizycznego wynosi tygodniowo 4 godziny lekcyjne w szkołach podstawowych oraz 3 godziny w szkołach ponadpodstawowych.
Często prowadzenie dodatkowych zajęć sportowych możliwe jest dzięki udziałowi klubu w ogólnopolskich programach i zdobyciu na ten cel środków (np. program Klub czy inne, w których często beneficjentem są zrzeszenia klubów obejmujących większą liczbę jednostek samorządu terytorialnego). Budowa boisk orlików stworzyła w większości gmin bazę do rozwoju sportu powszechnego. Obecnie co roku prowadzący te boiska mogą skorzystać ze środków z Ministerstwa Sportu i Turystyki na finansowanie animatora („Aktywny orlik”). Wówczas animator finansowany jest przez operatora programu, pod warunkiem że prowadzi odpowiednią liczbę godzin zajęć. Zazwyczaj nabory do programów trwają w pierwszych miesiącach roku.
W przypadku dzieci i młodzieży aktywność sportowa stanowi ważną formę realizacji profilaktyki uzależnień. Dlatego też wśród zadań własnych gminy, w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, wskazuje się prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych dla dzieci i młodzieży. Daje to możliwość finansowania tych zajęć ze środków uzyskiwanych z opłat za wydanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Ważne, żeby takie zajęcia stanowiły element szerszych działań profilaktycznych w danej gminie i były przewidziane w założeniach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii. Może to odbywać się bezpośrednio poprzez zawarcie przez gminę umowy z prowadzącymi zajęcia lub udzielenie dotacji organizacji (klubowi sportowemu) na ten cel.
Jakub Gwit
administratywista, Wójt Gminy Powidz