Parki krajobrazowe, stanowiące jedną z form ochrony przyrody w naszym kraju, nierzadko znajdują się na terenie gmin. Dziś w Polsce mamy 124 parki krajobrazowe, które zajmują ponad 8 proc. powierzchni kraju. Taka forma ochrony przyrody cechuje się tym, że dopuszcza wykorzystanie nieruchomości i rozwój gospodarczy, łącząc je z dbałością o środowisko.

Aktem prawnym regulującym m.in. tę formę ochrony przyrody jest ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2023 r., poz. 1336). Parki krajobrazowe obejmują obszary chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Przez walory krajobrazowe rozumie się wartości przyrodnicze, kulturowe, historyczne, estetyczno-widokowe obszaru, a także związane z nimi rzeźby terenu, twory i składniki przyrody oraz elementy cywilizacyjne, ukształtowane przez siły przyrody lub działalność człowieka. Definicja parku krajobrazowego pozwala wskazać na jego dwie podstawowe funkcje:

a) ochronną – zachowanie walorów przyrodniczych, kulturowych, krajobrazowych, historycznych,

b) propagującą te walory, a więc też związaną z potencjałem turystycznym parków.

Jak stanowi ustawa o ochronie przyrody, realizacja obu funkcji powinna się odbywać w warunkach zrównoważonego rozwoju, a więc z dopuszczeniem działalności człowieka na obszarze parku. W parku krajobrazowym grunty rolne i leśne oraz inne nieruchomości znajdujące się w jego granicach pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu. Ważne jednak jest to, żeby nie powodować pogarszania stanu zasobów na terenie danego parku, dlatego wprowadzane są pewne ograniczenia. O tym będzie mowa w dalszej części artykułu.