W Łodzi i Sopocie - "budżet obywatelski"
Pół roku temu we wkładce do ABC funduszu sołeckiego pt. „Nie dla osiedli" opisaliśmy model funkcjonowania gospodarki finansowej osiedli w Łodzi w ramach budżetu gminy, oparty na przepisach art. 51 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym. Napisaliśmy też, że fundusz sołecki nie może być niestety wdrażany w osiedlach. Muszą to być inne rozwiązania, np. takie jak w Łodzi. I powołaliśmy się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 28.04.2010 r. (sygnatura: II SA/Po 15/10), w którym sąd unieważnił uchwałę Rady Miejskiej w Kępnie o wydzieleniu w budżecie tego miasta funduszu osiedlowego – niemal identycznego jak fundusz sołecki.
Owocne zebranie wiejskie
Podstawowym warunkiem przyznania na przyszły rok budżetowy konkretnemu sołectwu środków z funduszu sołeckiego jest złożenie uchwalonego przez zebranie wiejskie wniosku do wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wymóg ten wynika z przepisu art. 4 ust. 1 ustawy o funduszu sołeckim z dnia 20 lutego 2009 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 52 poz. 429). Ale nie jest to jedyny formalny warunek, które trzeba spełnić (więcej na ten temat – poniżej).
Gdy nieruchomość nie jest własnością gminy
W gminach, w których uruchamiany jest fundusz sołecki wielu sołtysów, członków rad sołeckich i mieszkańców, po podjęciu uchwały przez radę gminy o wydzieleniu w budżecie gminy środków tego funduszu, zastanawia się na co przeznaczyć kwotę z przypadającej im puli. Sprawa nie budzi wątpliwości, kiedy mieszkańcy danego sołectwa chcą aby została ona wydatkowana na typową inwestycję gminną, taką jak budowa albo remont świetlicy wiejskiej na gruncie gminnym, urządzenie placu zabaw czy skweru na gruncie gminnym albo dajmy na to uporządkowanie zieleni w parku gminnym.
Kto decyduje czy ma być fundusz sołecki
– Uprzejmie proszę o pomoc prawną. Wystąpiłem z wnioskiem o przyznanie funduszu sołeckiego. Pan Wójt zebrał sołtysów i zarządził jawne głosowanie w sprawie przyjęcia lub nie przyjęcia funduszu sołeckiego. Jeden był za, jeden się wstrzymał od głosu, pozostali byli przeciw przyjęciu funduszu sołeckiego. Następnego dnia na Radzie Gminy w Dragaczu posłużono się tym głosowaniem i nie przyjęto funduszu sołeckiego na 2013 rok.
Dobre praktyki
PRZYKŁADY PRZEDSIĘWZIĘĆ MOŻLIWYCH DO REALIZACJI ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU SOŁECKIEGOW 2012 roku 53% gmin w Polsce spośród 2173 gmin wiejskich i miejsko-wiejskich zdecydowało o utworzeniu funduszu sołeckiego. Można na tej podstawie wnioskować, że co najmniej w połowie gmin w kraju mieszkańcy aktywnie współdecydują o przyszłości swojej lokalnej społeczności, małej ojczyzny, zaś fundusz sołecki staje się dla nich narzędziem rozwoju i sprzyja kreatywności. Jednak nawet najlepsze pomysły, plany i aspiracje mieszkańcy muszą dostosować do przepisów ustawy o funduszu sołeckim.